Ook ondernemingen hebben nu recht op een bankrekening

Ook ondernemingen hebben nu recht op een bankrekening

Een bankrekening is voor een onderneming van cruciaal belang om deel te kunnen nemen aan het economisch verkeer. Zoals meegedeeld in onze vorige blogpost van 6 februari jl. blijkt dat in de praktijk verschillende (categorieën van) ondernemingen, waaronder ook non-profit organisaties, problemen ondervinden bij het verkrijgen of het behouden van een bankrekening. In zo’n geval, zullen deze ondernemingen (binnenkort) een aanvraag kunnen indienen voor een basisbankdienst. Op 26 januari 2023 trad namelijk het Koninklijk Besluit in werking dat de basisbankdienst-kamer opricht. Deze kamer moet ervoor zorgen dat de wet van 8 november 2020 op de basisbankdienst voor ondernemingen, die werd ingevoegd in Boek VII van het Wetboek Economisch Recht, (eindelijk) ook in praktijk kan worden toegepast.

Wie heeft recht op de basisbankdienst?

Particulieren hebben al lang de mogelijkheid om een beroep te doen op de basisbankdienst, maar nu wordt de basisbankdienst ook toegankelijk gemaakt voor ondernemingen. Onder het begrip ‘onderneming’ vallen zowel natuurlijke personen die een zelfstandige beroepsactiviteit uitoefenen (in een zogenaamde “eenmanszaak”), vennootschappen, verenigingen en stichtingen, evenals bepaalde andere organisaties zonder rechtspersoonlijkheid.

Elke onderneming die ingeschreven is in de Kruispuntbank van Ondernemingen (of een dergelijke inschrijving aanvraagt), heeft recht op een basisbankdienst nadat ten minste drie banken hebben geweigerd om een bankrekening en een daaraan gekoppelde minimale dienstverlening aan te bieden.

Hoe verloopt de procedure om de basisbankdienst aan te vragen?

De onderneming zal in eerste instantie zelf bij drie verschillende banken naar keuze moeten aankloppen voor het verkrijgen van één of meerdere betalingsdiensten, zijnde het afhalen en storten van contant geld op een zichtrekening, het uitvoeren van overschrijvingen (met inbegrip van doorlopende betalingsopdrachten) en domiciliëringen en/of het uitvoeren van betalingstransacties via een betaalinstrument. Als één of meerdere van deze betalingsdiensten driemaal werd geweigerd, kan de onderneming in kwestie een aanvraag voor een basisbankdienst indienen bij de basisbankdienst-kamer. De basisbankdienst-kamer wordt opgericht binnen de FOD Economie en is belast met het onderzoeken en beoordelen van de aanvragen voor een basisbankdienst en met het aanwijzen van een bank die de basisbankdienst ter beschikking moet stellen aan de onderneming.

De aanvraag gebeurt schriftelijk, door middel van een formulier dat op papier of op elektronische wijze ter beschikking wordt gesteld door iedere bank die de onderneming heeft geweigerd.

Het aanvraagformulier bevat een verklaring op eer van de onderneming dat ze niet reeds beschikt over een betaalrekening bij een kredietinstelling naar Belgisch recht of een kredietinstelling gevestigd in een andere EU lidstaat. Het aanvraagformulier bevat eveneens een bevestiging, die moet worden gestaafd met de nodige bewijsstukken, van het feit dat de onderneming ten minste driemaal een aanvraag tot betalingsdiensten is geweigerd of, in voorkomend geval, dat zij ervan in kennis werd gesteld dat haar rekeningen zullen worden opgezegd.

Na ontvangst van de aanvraag, wint de basisbankdienst-kamer het advies in van de cel voor financiële informatieverwerking (‘CFI’). Na positief advies of indien de CFI niet heeft gereageerd binnen zestig kalenderdagen, wijst de basisbankdienst-kamer een in België gevestigde kredietinstelling aan die de basisbankdienst aan de onderneming moet aanbieden. De aangewezen kredietinstelling is in principe verplicht om de basisbankdienst aan te bieden aan de onderneming binnen tien werkdagen na de kennisgeving van de beslissing van de basisbankdienst-kamer.

De aangewezen bank dient de onderneming minstens de mogelijkheid te bieden om overschrijvingen (met inbegrip van doorlopende betalingsopdrachten), domiciliëringen, en betalingstransacties via een betaalinstrument uit te voeren, en dit wereldwijd. De diensten moeten worden aangeboden aan het loket of bij geldautomaten en eveneens via het internetplatform van de bank. Daarnaast moet de kredietinstelling de onderneming de mogelijkheid bieden om binnen de Europese Unie contant geld af te halen en te storten op een zichtrekening. De aangewezen kredietinstelling mag geen kredieten of leningen aanbieden aan de onderneming. Betalingstransacties worden enkel uitgevoerd als er voldoende geld op de zichtrekening van de onderneming staat, transacties die leiden tot een debetstand moeten worden geweigerd.

Kan de basisbankdienst geweigerd worden?

De aangewezen bank kan de aanvraag voor een basisbankdienst in bepaalde gevallen weigeren. Zo mag de aanvraag geweigerd worden indien een lid van het bestuursorgaan, een persoon belast met de effectieve leiding, of in voorkomend geval, een lid van het directiecomité is veroordeeld voor oplichting, misbruik van vertrouwen, bedrieglijke bankbreuk of valsheid in geschrifte. De aanvraag wordt eveneens geweigerd indien de onderneming onjuiste informatie verstrekt in antwoord op de vragen van de kredietinstelling in verband met de antiwitwaswetgeving of indien de weigering in overeenstemming is met de antiwitwaswetgeving. Om het risico op weigering op grond van de antiwitwaswetgeving in te perken, en zoals al aangehaald in onze blogpost van 6 februari jl., is het van belang dat de onderneming voldoet aan alle neerleggings- en publicatieverplichtingen (Bijlagen tot Belgisch Staatsblad, KBO, UBO-register). Tot slot kan de aanvraag ook geweigerd worden indien de onderneming in België of in een andere lidstaat van de Europese Unie een andere zichtrekening heeft geopend, waarmee zij gebruik kan maken van basisbankdiensten.

Vanaf wanneer kan je de basisbankdienst aanvragen?

De basisbankdienst-kamer werd opgericht bij koninklijk besluit van 16 december 2022. De Minister van Economie is bevoegd om de leden van de basisbankdienst-kamer aan te wijzen. Aangezien de leden van de basisbankdienst-kamer op heden nog niet werden aangeduid door de Minister, is het nog niet mogelijk om een aanvraag voor een basisbankdienst in te dienen bij de basisbankdienst-kamer. De FOD Economie verwacht dat de leden van de basisbankdienst-kamer in de komende periode zullen worden aangewezen door de Minister.

***

Bij vragen kan je contact opnemen met Yvette Verleisdonk (yvette.verleisdonk@aurionlaw.be), Sarah Verschaeve (sarah.verschaeve@aurionlaw.be), Lisa Bueken (lisa.bueken@aurionlaw.be) of Jan Van Dam (jan.vandam@aurionlaw.be).