Nieuw gecentraliseerd register om malafide ondernemers op te sporen

Sinds 20 oktober 2023 is er een nieuw register operationeel waarmee overheden, notarissen en burgers kunnen controleren of er verboden zijn opgelegd aan bepaalde personen om een bestuursmandaat uit te oefenen. Meer transparantie dankzij een gecentraliseerd register maakt het mogelijk om malafide ondernemers of bestuurders sneller te ontmaskeren en te controleren of opgelegde bestuursverboden effectief worden nageleefd.

Wat zijn ‘bestuursverboden’?

Functiehouders van vennootschappen, verenigingen zonder winstoogmerk (VZW’s), internationale verenigingen zonder winstoogmerk (IVZW’s) en stichtingen kunnen veroordeeld worden tot een verbod om een mandaat uit te oefenen voor een bepaalde periode. Onder de noemer ‘functiehouders’ vallen bestuurders, zaakvoerders, commissarissen, dagelijks bestuurders, leden van directiecomités, directieraden, raden van toezicht, vereffenaars van rechtspersonen, vertegenwoordigers voor de werkzaamheden van een bijkantoor of de kandidaten voor de benoeming tot dergelijke functies. Zij kunnen dergelijke verboden opgelegd krijgen als gevolg van zowel strafrechtelijke veroordelingen (zoals valsheid in geschriften, oplichting en misbruik van vertrouwen) als burgerrechtelijke veroordelingen (in het kader van faillissementen). Deze verboden strekken zich doorgaans uit over een tijdsbestek van drie tot tien jaar.

Waarom wordt dit register met bestuursverboden ingevoerd?

Voor veroordeelde ondernemers was het tot voor kort vrij eenvoudig om hun veroordelingen voor burgers en andere ondernemers verborgen te houden.  Hoewel dergelijke vonnissen voor 1 augustus 2023 wel werden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, werden deze publicaties al snel bedolven onder andere publicaties. Dit gebrek aan controlemogelijkheid inspireerde de Europese wetgever om actie te ondernemen en aan de lidstaten verplichtingen op te leggen. Met de wet van 4 mei 2023 lost België haar Europese verplichting in. De wet is in werking sinds 1 augustus 2023, maar de uitrol ervan nam wat tijd in beslag. Sinds 20 oktober 2023 is het register te raadplegen via de nieuwe applicatie ‘JustBan’ op Just-on-web, voorlopig wel alleen nog maar voor strafrechtelijke veroordelingen.

Wie kan het register gebruiken?

Overheidsinstanties zoals ondernemingsrechtbanken, politiediensten en notarissen krijgen volledige toegang tot het register. Zo kunnen zij de naam van de veroordeelde opvragen en kunnen zij tevens de duurtijd en de redenen van het bestuursverbod nagaan. Ook burgers krijgen toegang, zij het beperkter. Zij krijgen enkel toegang tot de naam van de veroordeelde en de begin- en einddata van het verbod. Via het systeem van gekoppelde registers,  kan men ook veroordelingen in andere lidstaten opsporen.

Welke verplichtingen zijn hier dan aan gekoppeld?

Deze bijkomende transparantie houdt wel een extra verplichting in voor ondernemingen. Zij dienen meer bepaald een bijkomende verklaring neer te leggen op de griffie van de bevoegde ondernemingsrechtbank wanneer zij wensen over te gaan tot de publicatie van de benoeming van een functiehouder (bestuurder, dagelijks bestuurder, enz.). Concreet wordt in deze verklaring bevestigd dat de benoemde functiehouder niet veroordeeld is voor de misdrijven vermeld in de wet van 4 mei 2023. Wanneer men deze verklaring niet toevoegt, dient de griffie dit te melden aan de Kamer voor Inbeschuldigingstelling. Werd ten aanzien van een persoon een bestuursverbod opgelegd, dan zal de griffie de neerlegging en publicatie van de benoeming weigeren.

Indien u vragen heeft of meer informatie wenst, aarzel niet om ons te contacteren:
yvette.verleisdonk@aurionlaw.be
sarah.verschaeve@aurionlaw.be
lisa.bueken@aurionlaw.be
kaat.vanderschueren@aurionlaw.be